E-uzależnienie, czyli uzależnienie od Internetu i sprzętów dających do niego dostęp, to wyjątkowo podstępny nałóg. Dlaczego? Bo dotyczy sfery legalnej dla osób w każdym wieku i ważnej w nowoczesnym świecie. Internet pomaga w nauce i pracy, jest kopalnią nieograniczonej wiedzy oraz stanowi atrakcyjne źródło rozrywki. I można korzystać z niego w sposób bezpieczny – ale istotna jest tutaj tzw. higiena cyfrowa. Co to jest? Jak chroni przed e-uzależnieniem? Wyjaśniamy!
Co to jest higiena cyfrowa? Dlaczego jest ważna?
Higiena cyfrowa to, ujmując najprościej, korzystanie z sieci i urządzeń elektronicznych w sposób bezpieczny dla zdrowia. Jej zachowanie wiąże się zatem z odpowiedzialną postawą, w tym ze świadomością zagrożeń wynikających z e-uzależnienia i dążeniem do jego uniknięcia/wyjścia z nałogu.
Choć higiena cyfrowa dzieci i dorosłych nie ma jednej określonej definicji, to trzymanie się kilku jej zasad pozwala na odpowiednio rozsądne, a tym samym zdrowe użytkowanie Internetu, komputera czy urządzeń mobilnych. Co zatem zrobić, by uniknąć e-uzależnienia lub skutecznie z niego wyjść? Jak mądrze, bezpiecznie korzystać z sieci?
Sprawdź również: Jak można zabezpieczyć sieć WI-Fi?
Podstawowe zasady higieny cyfrowej
Ministerstwo Cyfryzacji wyodrębniło 9 zasad higieny cyfrowej, które mogą stanowić równocześnie profilaktykę e-uzależnienia, jak i metodę poradzenia sobie z nałogiem, jeśli ten już wystąpił:
1. Kontrola czasu spędzanego online
Spróbuj zwracać uwagę na to, ile godzin w ciągu dnia korzystasz z sieci. A jeśli jesteś rodzicem, to zadbaj również o higienę cyfrową dzieci, kontrolując, jak długo pozostają online.
Niezwykle przydatne są pod tym względem funkcje będące elementem Kontroli rodzicielskiej w pakiecie Bezpieczny Internet TOYA, takie jak czasowe limity przeglądania internetu. Więcej informacji o Bezpiecznym Internecie TOYA znajdziesz tutaj: https://toya.net.pl/bezpieczny-internet.
2. Odkładanie telefonu, gdy nie jest potrzebny
Scrollowanie ekranu smartfona jest już dla wielu osób po prostu nawykiem. Wygodnym, bo pozwala zająć czymś dłonie w stresujących sytuacjach czy w trakcie chwili nudy. Ale niestety, ciągłe sięganie po telefon i nieustanne trzymanie go w ręce jest jedną z przyczyn e-uzależnienia.
Warto zatem w ramach higieny cyfrowej starać się wyrobić sobie nowy, zdrowszy nawyk: chowanie smartfona do kieszeni, torebki czy szuflady zawsze wtedy, gdy nie musisz z niego korzystać.
3. Ograniczenie reagowania na powiadomienia
Podświetlanie się ekranu zawsze, gdy przychodzi powiadomienie, rozprasza i zachęca do zerknięcia na telefon.
Dobrą praktyką może być zatem ograniczenie powiadomień push-up i pojawiających się na ekranie blokady dla aplikacji, które nie są bardzo ważne. A także: reagowanie tylko na te, które faktycznie są istotne.
Przeczytaj też: Tryb samolotowy w telefonie – do czego służy i jak go włączyć?
4. Mniej aplikacji
Wiadomo – aplikacje ułatwiają życie. Jednak warto trenować pamięć czy kreatywne myślenie, dlatego istotnym elementem higieny cyfrowej jest niezastępowanie aplikacjami wszystkich możliwych czynności.
Dla rodziców bardzo ważne jest kontrolowanie tego, czy podopieczny nie „wysługuje” się zbyt mocno aplikacjami w telefonie czy oprogramowaniem komputerowym i dziecko zachowuje odpowiednią higienę cyfrową. Pomocną opcją jest tu limitowanie dostępu do aplikacji we wspomnianej wcześniej Kontroli rodzicielskiej Bezpiecznego Internetu TOYA.
5. Czas na relaks offline
Znajdź chwilę na odpoczynek od ekranów i Internetu. Aby zachować właściwą higienę cyfrową, staraj się jak najczęściej relaksować w inny sposób: czytając książki, spacerując, grając w gry planszowe czy po prostu leżąc w ciszy.
Sprawdź też: Jak zablokować dziecku Internet w telefonie?
6. Więcej zajęć offline
Zastanów się, jakie internetowe aktywności możesz przenieść do życia realnego. Dla przykładu: rozmowy przez komunikator zastąp częstszymi spotkaniami, gry multiplayer umawianiem się na wieczór z planszówkami, a ćwiczenia z filmikami internetowych trenerów wyjściem na siłownię.
7. Cyfrowe detoksy
Cyfrowy detoks to wyznaczenie sobie dni (a jeśli to możliwe, to nawet tygodni), podczas których w ogóle nie będziesz korzystać z internetu lub znacznie zredukujesz swój czas spędzany przed ekranem. Taka praktyka jest ważnym elementem walki z e-uzależnieniem – oraz jego profilaktyki.
8. Brak telefonu przed snem (i po nim)
Wpatrywanie się w ekran w łóżku, przed zaśnięciem, negatywnie wpływa na jakość snu i jest niestety częstą przyczyną e-uzależnienia. A sam odruch sięgania po telefon tuż po przebudzeniu się można już traktować jako objaw nałogu, tzw. fonoholizmu.
Dlatego bardzo ważnym elementem higieny cyfrowej jest unikanie spędzania czasu przed ekranem przed snem i po nim.
9. Określone godziny pracy zdalnej
Jeśli pracujesz z domu, to ustal konkretne godziny swojej dostępności. Po tym czasie nie korzystaj już z firmowego komputera i wyłącz telefon służbowy. Dzięki temu zachowasz balans między życiem prywatnym a zawodowym oraz zmniejszysz ryzyko swojego e-uzależnienia.
