Menu główne

PABIANICE

Pabianice to miasto przemysłowe średniej wielkości, położone w środkowej części województwa łódzkiego, nad rzeką Dobrzynką (obszar ok. 37 km2 , prawie 75 tys. mieszkańców). I trochę historii: W połowie XI w. rozpoczął się proces kolonizacji terenów nad Nerem i Małym Nerem (dzisiejsza Dobrzynka). Przypomnijmy, że to czasy piastowskie więc cały kraj należał do panującego. Książę wysłał swych ludzi aby zasiedlić Chropy. Osadnik nosił imię Pabian więc nowo utworzona kasztelania - osada służebna to Pabianice. Pierwszy raz z nazwą tą spotykamy w dokumencie z końca XI w., jednak przez lata tereny te nazywane były Chropami. Pod koniec XI w. Kasztelania Chropska znalazła się w posiadaniu Kapituły Krakowskiej. W 1297r. Władysław Łokietek nadał Kapitule Krakowskiej przywilej lokowania wsi lub miasta na prawie niemieckim. Herbem Pabianic od tej chwili jest herb kapituły, Aaron, przedstawia on trzy złote korony, dwie na górze i jedna na dole. Najwcześniejsza wzmianka o mieście i mieszczanach pochodzi z 1398r. W Pabianicach przebywali królowie Polski. Władysław Jagiełło gościł tu dwukrotnie, w 1411r. w drodze na Prusy oraz w 1432r. gdy Jagiełło wracał z Wielkopolski. Ostatni pobyt królewski datuje się na 1463 r. wówczas Kazimierz Jagiellończyk w towarzystwie żony i dworu został ugoszczony przez Kanonika Rzeszowskiego. Rok 1503 okazał się bardzo korzystnym dla miasta gdyż król Jan Olbracht ustanowił przywilej na wolny przewóz i handel solą żup krakowskich. Niestety kolejne lata XVI w. okazały się klęską dla miasta w 1505r. mieszkańców wyludniła zaraza, a rok 1513 i 1532 to pustoszące pożary, na domiar złego w 1521 i 1523 r. przez Pabianice przemaszerowały wojska pospolitego ruszenia, rabując i niszcząc wszystko co napotkały na swej drodze. W 1606r. w Pabianicch stały już 163 domy. Lata 1670-1676 to najazdy wojsk szwedzkich i saskich, 1710-11r. to wyniszczająca pabianiczan zaraza . W 1793r. dobra pabianickie znalazły się w posiadaniu Prusaków. W wiek XIX Pabianice wkroczyły jako biedne, pozbawione szans miasteczko. Sytuacja zaczęła zmieniać gdy w 1820r. Pabianice dekretem namiestnika wpisano na listę miast przeznaczonych na osadnictwo włókienników. Byli to przybysze głównie ze Śląska, Czech i Saksonii zaczęli zakładać manufaktury dając pracę miejscowej ludności. Miasto rozwijało się w zadziwiającym tempie, w 1827r. liczyło 2000 pabianiczan, a po 25 latach liczba ta zostaje podwojona by w końcu stulecia stać w szeregu najludniejszych miast w Polsce, mając 30.000 mieszkańców. Odtąd na charakter miasta będzie wpływał przemysł włókienniczy. W 1850r. Benjamin Krusche sprowadził do miasta pierwszą maszynę parową. Do największych fabryk należały te, będące własnością Krusche-Endlerów, Kindlerów, Baruchów, Schweikerta, Saengera. W początkach XX wieku, miasto rozwijało dzięki połączeniu w 1900r. z Łodzią linią tramwajową oraz rozpoczęciu budowy kolei warszawsko - kaliskiej w 1901r. Po okresach I i II wojny światowej rozpoczął się trwający przez wiele kolejnych lat, proces kształtowania ''nowych Pabianic''. Miasto zachowało swój przemysłowy charakter, stare zakłady pabianickich fabrykantów zostały upaństwowione. Do zobaczenia koniecznie: dwór Kapituły Krakowskiej z XVI wieku (1571), kościół pw. św. Mateusza (1588), kościół ewangelicki (1831), kościół NMP (1903), pałac Enderów (1883), biura fabryki Ender-Krusze (1886), cmentarz ewangelicki (założony w 1850 r. - wiele cennych nagrobków), domy tkaczy, dworzec PKP. (opr. na podst. : pabnet.pabianice.com)