Typologia SI
Zasięg terytorialny
- makroekonomiczne (ponadobiektowe);
- mikroekonomiczne (dot. jednego obiektu).
Zakres merytoryczny
Systemy wspomagające przykładowo:
- wytwarzanie (produkcję);
- logistykę;
- dystrybucję;
- gospodarkę zasob. finans.;
- zarządzanie;
- bankowość;
- obrót towarowy;
- administracje publiczną.
Generacje SI
- ewidencyjno-sprawozdawcze (transakcyjne) - standardowe algorytmy, mało obliczeń, dla masowych problemów decyzyjnych;
- informacyjno-decyzyjne - SIZ - Systemy Informacyjne Zarządzania; znaczny wzrost poziomu przetwarzania danych generują model problemu;
doradcze:
- SWD - Systemy Wspomagania Decyzji - generują kilka wariantów rozwiązania;
- SE - Systemy Eksperckie - optymalny SWD;
- SIK - Systemy Informowania Kierownictwa - zawierają elementy SWD i SE;
Kompleksowość (złożoność funkcjonalna(?))
- Proste;
- Kompleksowe (złożone).
Poziom integracji
- autonomiczne;
- zintegrowane:
- funkcjonalnie;
- integracja danych;
- technologicznie.
Uniwersalność
- Dedykowane (indywidualne);
- Uniwersalne (powielarne).
Wykład I
Metody modelowania funkcji
Modelowanie funkcji - zbiór metod opisujących organizację; jakie funkcje ma spełniać system? do jakich celów dąży?
Diagram Hierarchii Funkcji
(FHD - Function Hierarchy Diagram)
Służy do zdefiniowania wszystkich funkcji opisujących SI.
Cele modelowania funkcji
- Opracowanie szczegółowego modelu potrzeb informacyjnych użytkownika.
- Opracowanie takiego modelu, który byłby niezależny od metod realizacji SI (od oprogramowania, syst. oper. itp.).
Korzyści
Dokładne poznanie potrzeb informacyjnych użytkownika - funkcji, jakie system ma realizować.
Zasady tworzenia
- Każda funkcja na diagramie określa, co system ma robić, a nie jak (opis deklaratywny).
- Funkcje tworzą hierarchię - pierwsza funkcja ogólna opisuje cały system, dzieli się następnie na funkcje bardziej szczegółowe, itd.; dekompozycja aż do funkcji elementarnych.
- Każda funkcja nadrzędna ma całkowicie opisywać funkcje szczegółowe i vice versa: wszystkie szczegółowe muszą opisywać funkcję nadrzędną.
- od ogółu do szczegółu - z góry na dół (top-down)
- od dołu (bottom-up) powinna być przeprowadzona weryfikacja diagramu
- każda funkcja powinna być opisana w języku naturalnym na tzw. formularzu opisu wymagań
Pola formularza opisu wymagań
- nazwa funkcji
- opis
- dane wejściowe
- źródło danych wejściowych
- wynik - rezultat wykonania funkcji
- warunek wstępny - co musi być wcześniej zrealizowane
- warunek końcowy - do czego wykorzystuje się efekty realizacji tej funkcji
- powód - cel realizacji funkcji
- uwagi
Zasady graficznej notacji FHD
- funkcja - prostokąt (o ostrych lub zaokrąglonych rogach)
- każda funkcja jest identyfikowana nazwą (a nie skrótem); nazwa to czasownik lub rzeczownik (odczasownikowy)
- każda funkcja musi mieć swoją etykietę (w lewym górnym rogu)
- FHD powinien mieścić się na jednej kartce (jeśli nie to stawiamy kropeczki - oznaczają one rozwinięcie funkcji w innym miejscu, na nowej stronie)
Weryfikacja
Należy doprowadzić, aby FHD był:
- dokładny i spójny
- kompletny (obejmował całość zagadnień)
- łatwy w modyfikacji
- zwięzły i jednoznaczny w nazewnictwie
- czytelny
UWAGA: W FHD nie ma pokazanych zależności!
Rodzaje zależności między funkcjami
- informacyjna (jedna funkcja dostarcza informacji niezbędnych dla innej)
- prawna (jedna funkcja musi się wykonać przed drugą)
- polityczna (zależności określone przez kierownictwo, wytyczne; np. płace)
Hierarchia funkcji odpowiada w implementacji menu SI.
Przykład (Źródło: E. Ziemba, G. Billewicz, Zastosowanie technologii CASE w analizie danych i procesów - Analiza przypadku, w: Informatyka 7-8/2000):
System kontroli realizacji planu produkcji - podsystem (funkcja nr 2) Systemu zarządzania produkcją.
- 2.1 Ewidencja realizacji produkcji.
- 2.1.1 Dopisywanie raportów z produkcji.
- 2.1.2 Modyfikowanie raportów z produkcji.
- 2.1.3 Kasowanie raportów z produkcji.
- 2.2 Kontrola realizacji produkcji.
- 2.2.1 Kontrola i ocena przebiegu produkcji.
- 2.2.2 Kontrola i ocena opóźnień produkcji.
- 2.3 Administrowanie systemem.
- 2.3.1 Archiwacja bieżąca danych.
- 2.3.2 Zamknięcie miesiąca.
- 2.3.3 Porządkowanie danych.
Formularz opisu wymagań dla funkcji 2.1.1 Dopisywanie raportów z produkcji:
NAZWA FUNKCJI |
2.1.1 Dopisywanie raportów z produkcji. |
OPIS |
Funkcja pozwala wpisywać dzienną produkcję poszczególnych wyrobów na podstawie Raportów z wykonania produkcji. |
DANE WEJŚCIOWE |
Kartoteka wyrobów oraz Raport z wykonania produkcji. |
ŹRÓDŁO DANYCH WEJŚCIOWYCH |
Kartoteka wyrobów jest zbiorem założonym w systemie Techniczne przygotowanie produkcji.
Raporty z wykonania produkcji dostarczane są z wydziałów produkcyjnych przedsiębiorstwa. |
WYNIK |
Utworzenie Kartoteki wykonania produkcji. |
WARUNEK WSTĘPNY |
Wcześniej należy utworzyć Kartotekę wyrobów w module Techniczne przygotowanie wyrobów. |
WARUNEK KOŃCOWY |
Kartoteka wykonanie produkcji stanowi podstawę do oceny realizacji wykonania produkcji. |
POWÓD |
Funkcja umożliwia ewidencję wykonania produkcji, zmniejsza ilość popełnianych błędów podczas tej ewidencji. |
UWAGI |
Nie jest możliwe zarejestrowanie wykonania wyrobu, który nie jest wpisany do Kartoteki wyrobów. Taka sytuacja może być wynikiem błędu w kodzie wyrobu. |
Wykład II
Modelowanie procesów
Przedstawienie obiektów zewnętrznych, procesów elementarnych, składnic danych oraz powiązań pomiędzy tymi elementami.
Model procesów jest następstwem określenia wymagań użytkownika i funkcji systemu.
Diagramy przepływu danych
(DFD - Data Flow Diagram)
- Obiekty zewnętrzne (terminatory, encje zewn., external entities) - reprezentują zewnętrzne w stosunku do analizowanego systemu źródła powstania i miejsca przeznaczenia informacji (te, które dostarczają i odbierają dane); KLIENT, DOSTAWCA, BANK i inne.
- Składnice danych (magazyny, zbiory, data stores) - reprezentują miejsca przechowywania danych między procesami (dostępne są tylko z procesów). Zaistnienie składnicy w DFD ma sens wtedy, kiedy przechowywane tam dane służą realizacji co najmniej dwóch procesów [Wrycza]; wszelkiego rodzaju KARTOTEKI.
- Procesy (funkcje, proceses) - definiują sposób wykonywania jednej lub więcej funkcji (program, procedura, algorytm, operacja ręczna czy zautomatyzowana (całkowicie lub częściowo) - wszystkie czynności wykonywane na danych).
- Przepływy danych (strumienie, data flows) - przedstawiają obieg danych w systemie; powiązania pomiędzy procesami a innymi elementami DFD.
Zasady włączania przepływów danych [Wrycza]:
- niedopuszczalne są bezpośrednie przepływy danych pomiędzy składnicami lub pomiędzy składnicami a terminatorami i odwrotnie - strumienie winny być w tym czasie przetworzone przez proces;
- przepływy wejściowe i wynikowe (do i ze składnic) nie noszą nazw - nazwa składnicy identyfikuje jednoznacznie: jeżeli jednak zawartość grupy danych w przepływie jest częścią struktury grupy danych tej składnicy należy nazwę przepływu sformułować i umieścić na diagramie.
Podstawowe operacje na danych, w których biorą udział składnice [Wrycza]:
- wyszukiwanie (nie zmienia zawartości składnicy);
- wprowadzanie;
- skreślanie;
- aktualizacja.
Podział DFD ze względu na stopień szczegółowości
- Kontekstowe.
- Zerowe (systemowe).
- Szczegółowe (procesów elementarnych).
Diagram kontekstowy
Najmniejszy stopień szczegółowości - pokazuje powiązania systemu z otoczeniem:
- zakres i granice systemu;
- źródła i odbiorcy informacji;
- główne wejścia i wyjścia systemu (tzn. informacje płynące między światem zewn. a systemem).
Etapy modelowania
- zdefiniowanie systemu jako pojedynczego, podstawowego procesu;
- zidentyfikowanie obiektów zewnętrznych, które dostarczają informacje do sytemu bądź korzystają z danych systemowych;
- zaznaczenie kierunku przepływu danych pomiędzy systemem a obiektami zewnętrznymi.
Diagram zerowy (systemowy)
Przedstawia ogólną strukturę systemu, obrazuje główne procesy systemu, obiekty zewn., magazyny danych i przepływy.
Etapy modelowania
Zidentyfikowanie:
- głównych procesów systemu (poprzez dekompozycję procesu "kontekstowego")
- obiektów zewnętrznych (tych z kontekstowego)
- wewnętrznych magazynów danych
- przepływów pomiędzy procesami a magazynami i obiektami zewnętrznymi
Diagram szczegółowy
Dokładny obraz procesów i podsystemów - dalsze uszczegółowienie.
W trakcie dekompozycji diagramów obowiązuje zasada, iż tylko przepływy danych, które pojawiły się na poziomie zerowym mogą wystąpić na niższych poziomach hierarchii [Wrycza].
Etapy modelowania
Określenie:
- procesu głównego (który będzie uszczegółowiony)
- procesów składających się na proces główny
- magazynów danych
- przepływów pomiędzy procesami a magazynami i obiektami zewn.
Przeznaczenie diagramów
Diagramy kontekstowe i systemowe - dla projektantów, programistów i użytkowników
systemu.
Diagramy szczegółowe - dla projektantów i programistów.
Zasady tworzenia diagramów
- Uporządkowanie diagramów w hierarchię: kontekstowe, zerowe, szczegółowe.
- Uchwycenie głównych procesów i uszczegółowienie jest bardziej odpowiednie niż uogólnianie procesów elementarnych.
- Przypisanie jednoznacznych nazw dla procesów, obiektów i magazynów.
- Przestrzeganie, żeby żadne dane niewykorzystywane przez proces nie wpływały do niego.
- Przestrzeganie, aby każdy proces miał wejście i wyjście.
- Zapewnienie, aby każdy przepływ miał początek i kończył się na procesie.
- Przestrzeganie, aby wszystkie dane wprowadzane lub wyprowadzane z obiektów zewn. podlegały przetwarzaniu w procesach i nie dopuszczać przepływów między składnicami a obiektami zewn..
- Konsekwentne używanie symboli.
- Oznaczenie w odpowiedni sposób powtarzających się elementów.
- Unikanie nadmiernie złożonych DFD (max 9 procesów na jednym DFD).
- Weryfikowanie diagramów.
- Opisanie każdego elementu w słowniku danych (data dictionary).
Zasady opisania
- unikalna nazwa, krótki opis
- dla magazynów danych, przepływów i procesów są ich źródła i przeznaczenie
- magazyny danych i przepływy mają zidentyfikowaną zawartość
- przedstawiona logika procesów
Wykład III
Modelowanie danych
Zidentyfikować dane - dokładna charakterystyka danych wykorzystywanych przez system i relacji pomiędzy danymi.
Diagramy związków encji
(ERD - Entity Relationship Diagram)
Obiekty (encje, entities)
Osoba, miejsce, zdarzenie, które ma znaczenie dla projektowanego systemu, o tym obiekcie są gromadzone i przechowywane informacje, musi być zidentyfikowany - mieć nazwę. Występuje, gdy: ma 2 atrybuty, 1 związek (z innymi), 1 klucz, jeśli związana jest z nim jedna (przynajmniej) funkcja z diagramu DFD.
Atrybuty (attributes)
Do kwalifikowania, określania obiektu, charakteryzuje obiekt.
Własności: nazwa, opis, format, długość i zakres wartości.
Rodzaje:
- selekcyjne - do identyfikacji
- opisowe - do charakterystyki
- proceduralne - ilościowe i wartościowe cechy obiektów
Typy obiektów - to obiekty o tych samych atrybutach.
Związki (relacje, relations)
Wiążą obiekty.
Typy:
- 1:1 KIEROWNIK ---- DZIAŁ, KLIENT ---- KONTO
- 1:wielu, wiele:1 WYDZIAŁ ---< PRACOWNIK
- wiele:wielu MASZYNA >--< DETAL, SKLEP >--< TOWAR
Opcjonalność (opcyjność): czy dany związek musi wystąpić pomiędzy obiektami czy nie?
Etapy modelowania danych
- Identyfikacja wzajemnie wykluczających się obiektów i typów obiektów w systemie.
- Określenie typu powiązań pomiędzy obiektami (stopień i opcjonalność).
Sporządzenie tablicy krzyżowej powiązań między obiektami, np.:
- Identyfikacja atrybutów związanych z poszczególnymi obiektami.
- Identyfikacja atrybutów kluczowych dla każdego typu obiektów.
- Sprawdzenie poprawności diagramu, spójności z DFD, jakości.
Słownik danych (Data Dictionary)
Zawiera dokładne definicje wszystkich elementów każdego z diagramów, a także wzajemne powiązania pomiędzy diagramami (modelami) [Fuglewicz].
Symbol |
Znaczenie |
= |
składa się z |
+ |
i |
() |
opcjonalność (element może wystąpić lub nie) |
{} |
iteracja (element może się powtórzyć) |
[] |
selekcja (jeden z podanych elementów może zostać wybrany) |
** |
komentarz |
@ |
identyfikator (klucz obiektu) |
| |
oddzielenie alternatywnych elementów w konstrukcji [] |
".." |
literał |
Opisane
- symbol, obiekt
- atrybuty złożone, proste, magazyny danych
Każdy element
- unikalna nazwa i krótki opis
- każda dana elementarna ma zdefiniowane: nazwy stosowane zamiennie (aliasy), typ, format (jak postać), zakres wartości oraz prawa dostępu
- każda dana złożona ma określoną listę atrybutów elementarnych
- magazyny danych mają zdefiniowana zawartość, określone są ich źródła i przeznaczenie
Zalety stosowania słowników
- zbieranie i przechowywanie informacji o procesach i danych w jednym miejscu
- uzgadnianie przez analityków, projektantów oraz użytkowników znaczenia pozycji w słowniku
- ułatwienie komunikacji z użytkownikiem
- sprawdzenie redundancji i niezgodności nazw dla poszczególnych danych (elementów słownika)
- przeprowadzanie modyfikacji w poszczególnych elementach i badanie wpływu tych zmian na pozostałe
- określenie praw dostępu i dostępu do poszczególnych elementów
- sprawdzenie kompletności między DFD i ERD a słownikiem
Wykład IV
Diagramy historii życia obiektu
(ELH - Entity Life History)
Ukazanie zmiany stanu danych w czasie.
- procesy + obiekty
- sporządza się ich tyle, ile jest obiektów w systemie
- historia życia - obiekt od momentu powstania do usunięcia z systemu
Etapy tworzenia
- Identyfikacja obiektów z diagramu ERD.
- Określenie zdarzeń w życiu obiektów, które tworzą jego historie (procesy z DFD).
- Opracowanie tablicy krzyżowej historii życia obiektu.
|
Zdarzenia |
Obiekty |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
A |
I |
|
R |
|
|
B |
|
I |
|
M |
I |
C |
R |
M |
I |
|
M |
D |
|
D |
|
D |
|
I - Utworzenie nowego obiektu (INSERT)
M - Aktualizacja wartości atrybutu (MODIFY)
R - Czytanie obiektu (READ)
D - Likwidowanie obiektu (DELETE)
- Opracowanie (zgodnie z notacją) wstępnych diagramów ELH dla każdego obiektu. Zidentyfikować zdarzenia, które:
- powodują tworzenie obiektu
- modyfikują poszczególne atrybuty obiektu
- usuwają obiekt z systemu
- w inny sposób oddziałują na obiekt
- Zbudowanie struktury zdarzeń. Na strukturę zdarzeń składają się 3 rodzaje zdarzeń:
- Sekwencyjne (jedno po drugim).
- Iteracyjne (powtarza się n-razy lub nie występuje wcale).
- Selektywne (warunkowe - definicja pewnej liczby alternatywnych opcji).
- Weryfikacja
- diagramu
- spójności z diagramami ERD i DFD
- Sporządzenie słownika
- katalog zdarzeń
- obiekty
- ...
Wykład V
Modele cyklu życia systemu informatycznego
Dlaczego informatyzować? Jak i czym to robić?
Proces projektowania
Grupa spójnych działań (o charakterze interdyscyplinarnym i wielokrotnie ocenionych ?, silnie ustrukturalizowanych), których celem jest zdefiniowanie potrzeb.
Etapy projektowania
- opracowanie koncepcji informatycznej organ.
- rozpoznanie potrzeb informacyjnych
- zdefiniowanie problemu (zadania) projektowego
- implementacja
- utrzymanie
- modernizacja
- rozwój systemu
Cel projektowania SIZ
Zapewnienie skutecznego, efektywnego i szybkiego zbierania i przetwarzania danych oraz udostępniania informacji, na które zgłaszany jest popyt ze strony użytkowników.
Cykl życia systemu (SDLC)
Ciąg wyodrębnionych, spójnych etapów, pozwalających na pełne i skuteczne zaprojektowanie, oprogramowanie, a następnie użytkowanie SI.
schemat
patrz [Fuglewicz]
Modele cyklu życia systemu
- tradycyjny (liniowy, kaskadowy, waterfall)
- ewolucyjny
- przyrostowy
- systemów baz danych Fry'ego
- z prototypem
- spiralny
Model liniowy
- poszczególne fazy występują jedna po drugiej
- rozpoznane są wszystkie potrzeby - tworzenie, a potrzeby się zmieniają
- interpretacja ścisła - traktuje wszystkie fazy jako okresy, które nie
nakładają się na siebie i są wykonywane w ściśle sekwencyjnym porządku
- interpretacja ogólna - poszczególne fazy maja raczej charakter koncepcyjny i mogą występować w tym samym czasie
Założenia
- Na początku każdego projektu istnieje stabilny zestaw potrzeb.
- Potrzeby nie zmieniają się w trakcie życia systemu.
- Proces budowy systemu odbywa się stopniowo.
- Każdy kolejny etap oznacza uszczegółowienie i przybliżenie do rzeczywistości.
- Powoduje to powrót do poprzednich etapów w momencie, gdy nie mamy wszystkich elementów procesu projektowego.
Model ewolucyjny
- Cały system podzielony jest na moduły.
- Każdy z nich odbywa przejście przez kolejne fazy cyklu budowy systemu.
- Na końcu działań projektowych przystępuje się do specjalnego etapu polegającego
na integracji całego systemu i przeprowadzeniu testów.
- W systemie podzielonym na części, których realizacja przesunięta jest w czasie, łatwiej nadążyć ze
zmieniającym się celem działania.
- Ponieważ każdy moduł stanowi początkowo organicznie odrębną część, należy zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo związane z koniecznością integracji modułów w całość.
Model przyrostowy
- Analiza dla całości systemu, powstaje koncepcja wstępna systemu.
- System dzielony na moduły, a następnie projektowany, programowany i testowany dla każdego z nich osobno.
- Spójność zapewniają - wspólne końcowe etapy - integracja systemu.
Model Fry'ego (model systemów baz danych)
Etapy
- Sformułowanie zagadnienia i Analiza potrzeb - zabranie potrzeb informacyjnych użytkowników.
- Modelowanie logiczne (konceptualne) - opis modelu danych i przyszłych procesów w systemie.
- Projektowanie fizyczne - projekt struktury zbiorów, wzorców dokumentów, technologii przetwarzania, specyfikacji wewn.
- Programowanie i Wdrożenie - stworzenie bazy danych i oprogramowanie zastosowań.
- Eksploatacja i kontrola.
- Modyfikacja i adaptacja - udoskonalenie funkcjonowania w wyniku pojawiających się nowych potrzeb.
Model z prototypem
- Ogólne określenie wymagań.
- Budowa prototypu.
- Weryfikacja prototypu przez użytkownika.
- Modyfikacja prototypu.
- Realizacja zgodnie z modelem kaskadowym.
- Eksploatacja i modyfikacja systemu.
Metody wykorzystywane do tworzenia prototypów
- Niepełna realizacja - ?.
- Języki wysokiego poziomu.
- Wykorzystywanie gotowych procedur i bibliotek.
- Generatory interfejsu użytkownika.
- Szybkie programowanie (quick and dirty ?).
- Paper ? - rozrysowanie interfejsu systemu.
Wady
- wysoki koszt tworzenia systemu
- wymaganie posiadanie odpowiednich narzędzi
- użytkownik dość długo oczekuje na gotowy system (a prototyp jest szybko)
Zalety
- wszystkie nieporozumienia są szybko wykrywane (użytkownik a projektant)
- szybkie wykrycie błędów i braków
- zaangażowanie użytkownika
- szybkie wykonanie prototypu
- ...
Model spiralny
Fazy
- Rozpoczyna się ustalenia wstępnych wymagań i analizy ryzyka ich realizacji.
- Na tej podstawie buduje się pierwszy prototyp i tworzy konceptualny plan całości.
- Po kolejnej analizie ryzyka buduje się następny prototyp i tworzy się wymagania dotyczące oprogramowania.
- Powstaje plan tworzenia i odbywa się kolejny etap zakończony projektem oprogramowania.
- Kolejny obieg przynosi projekt szczegółowy, oprogramowanie, testy i wdrożenie.
Wykład VI
Typologia metod PSI
Metodologia SIZ
Spójny, logicznie uporządkowany zbiór metod, technik i zasad wykorzystywanych w procesie realizacji cyklu życia systemu (w fazie analizy i projektowania ?).
Elementy metodyki tworzenia SIZ
- formalizmy, modele opisu rzeczywistości, dziedziny przedmiotowej, jej statyki i dynamiki, czyli ? struktury informacyjnej i funkcjonalnej systemu
- strukturalizacja procesu tworzenia systemów w postaci odpowiednich faz, etapów, podetapów, zadań
- narzędzia komputerowego wspomagania procesu projektowania
- specyfikacja wymagań merytorycznych wobec poszczególnych członków interdyscyplinarnego zespołu wykonawczego
- kryteria oceny jakości projektu i systemu
- zasady planowania i sterowania rozwojem systemu
Każda metodyka ma przede wszystkim:
- Obejmować cały cykl życia systemu.
- Operować standardami.
- Wykorzystywać techniki i narzędzia komputerowe.
Metodologie PSIZ
- Zorientowane na zakres funkcjonalny systemu.
- Strukturalne - zorientowane na dane i procesy.
na dane:
- SADT (Structured Analysis and Design Technique)
- SSADM
- SSA (Structured System Analysis)
na procesy:
- SASS (Yourdon Structured Analysis and System Specification)
- Warnier/Orr Methodology
- Obiektowe.
- PSL/PSA (Problem Statement Language/Analysis)
- OMT (Object Modeling Technique)
- OOA/OOD, OOAD (Object Oriented Analysis/Design)
- Operacyjne.
- JSD (Jackson System Development)
- Podejście społeczne.
Podejście zorientowane na funkcje
- Cząstkowość oraz szczegółowa analiza i projektowanie modułów.
- Zastosowanie do tworzenia prostych systemów.
- Orientacja na projektowanie zbiorów i programów.
Podejście strukturalne
Cechy
- Orientacja na funkcje i procesy.
- Orientacja na dane.
- Analiza zstępująca "z góry na dół" (top-down).
- Priorytet analizy logicznej.
- Odrębność modelowania danych i procesów.
- Ustrukturalizowane narzędzia i techniki.
Techniki strukturalne
Fazy cyklu życia |
Metody i techniki |
Analiza i projektowanie funkcji systemu |
Diagramy hierarchii funkcji |
Diagramy zależności funkcji |
Diagramy przepływu danych |
Analiza i projektowanie danych (struktura informacyjna systemu - modelowanie danych) |
Diagramy związków encji |
Diagramy historii życia encji |
Słowniki danych |
Normalizacja |
Diagramy Warniera-Orra ? |
Projektowanie procedur |
Tablice decyzyjne |
Drzewa decyzyjne |
Języki strukturalne i pseudokod |
Projektowanie i implementacja programów |
Diagramy Warniera-Orra |
Diagramy Nassi-Schneidermana |
Schematy struktury |
Etapy
- Analiza - definiowanie logicznego modelu systemu (formalizacja wymagań użytkownika).
- Projektowanie - definiowanie fizycznego modelu systemu (modelowanie procedur, programów, struktur danych).
Podejście obiektowe
Cechy
- Integracja modelu danych i procesów.
- Dane i procedury są powiązane ze sobą w obiektach (obiekt = dane + procesy
realizacji tych danych).
- Hermetyzacja (enkapsulacja) - zmiana danych dotyczy tylko danego (jednego) obiektu.
- Grupowanie obiektów w klasy.
- Dziedziczenie danych i procedur w ramach hierarchii klas.
- Komunikacja między obiektami za pomocą przesyłania komunikatów.
Etapy
- Specyfikacja i analiza systemu.
- Tworzenie modelu obiektu
- Tworzenie modelu interfejsów (dynamiczna struktura systemu)
- Projektowanie - realizacja poszczególnych operacji wyróżnionych na etapie analizy. Definiowanie procesu współdziałania obiektów (w postaci opisu - grafów interakcji i ... obiektów).
- Implementacja - przekształcanie modeli faz projektu na oprogramowanie. Składa się z:
- Diagramów stanów i ich zmian
- Generacji bądź tworzenia kodu
Podejście operacyjne
Cechy
Modelowanie struktury systemu oprogramowania na podstawie struktury danych.
Etapy
- Analiza - stworzenie modelu struktury danych (diagramy struktury danych pozwalające na modelowanie hierarchiczne drzew ? danych).
- Specyfikacja - budowa schematu przepływów struktury danych (sieci specyfikacji systemu).
- Implementacja - definiowanie modelu struktury programów odzwierciedlających zaprojektowane wcześniej struktury danych i ich przepływy (diagramy implementacji systemu - model dystrybucji danych do procesów; diagramy struktur programów).
Podejście społeczne (socjotechniczne)
Cechy
- Zależności pomiędzy czterema czynnikami:
- technologią
- zadaniami
- ludźmi
- organizacją
- Systemy technologiczne nie mogą być rozpatrywane niezależnie od aspektów socjologicznych.
Etapy
- Analiza i założenia systemu.
- Definicja sytuacji problemowych oraz procesów pomiędzy komórkami organizacji (dynamika tych procesów).
- Definicja powiązań formalnych i zależności nieformalnych.
- Charakterystyka struktury i dynamiki sytuacji problemowej z opisem uczestników i ich ról w procesie budowy systemu.
- Stworzenie systemu modeli konceptualnych.
- Weryfikacja - odniesienie modeli konceptualnych systemu do rzeczywistości, określenie i przeprowadzenie pożądanych zmian.
- Formalizacja i implementacja - technicystyczne odwzorowanie na model fizyczny ze wskazaniem na:
- interakcyjne techniki prototypowania ?
- pakiety wspomagane analizą ryzyka
- systemy probabilistyczne
- analizy wielokryterialne
- systemy sztucznej inteligencji
Strategia informatyzacji
Powody
- cele informatyzacji nie zostały wcześniej postawione lub zostały postawione bez uprzedniego zdefiniowania celów gosp.
przedsiębiorstwa
- te rozwiązania informatyzacji mają charakter wycinkowy i doraźny; powodują, że
przedsiębiorstwo nie osiąga korzyści
Przed informatyzacją odpowiedz na pytania
- Czy w organizacji istnieje potrzeba informatyzacji i w jakich dziedzinach?
- Jakie cele strategiczne zamierza organizacja osiągnąć w wyniku wdrożenia SIZ?
- Czy organizacja posiada środki inwestycyjne na realizację informatyzacji?
Wcześniej lub równolegle do strategii informatycznej należy opracować strategię gospodarczą.
Strategia gospodarcza a strategia informatyzacji.
Strategia gospodarcza |
Strategia informatyzacji |
Bieżąca działalność organizacji. |
Bieżący stan informatyzacji.
Istniejące:
- procesy;
- dane;
- technologia;
- zasoby ludzkie.
|
Projekt zmian w działalności organizacji. |
Projekt informatyzacji.
Projekt:
- procesów;
- danych;
- technologii;
- zasobów ludzkich.
|
Plan startegiczny działalności organizacji. |
Plan strategiczny informatyzacji.
- cele, zakres, funkcje;
- zasoby finansowe, kadrowe, technologiczne, organizacyjne;
- harmonogram informatyzacji.
|
Czynniki wpływające na określenie strategii informatyzacji
- Organizacja.
- strategia gospodarcza
- środowisko sprzętowo-programowe
- możliwości finansowe
- możliwości kadrowe
- możliwości organizacyjne
- Otoczenie organizacji.
- rynek oprogramowania i sprzętu
- technologie informatyczne
- metodologie i techniki
- rozwiązania stosowane w innych organizacjach
Etapy strategii informatyzacji
- Zdefiniowanie celów, zakresu i ogólnych wymagań SIZ (cele, jakie szczeble informatyzować, a jakie nie? jakie są ogólne wymagania użytkowników wobec systemu? - funkcje systemowe; diagram kontekstowy lub diagram hierarchii funkcji).
- Opracowanie planu dostępności zasobów, jakie organizacja może przeznaczyć na realizację systemu (środki finansowe, personel, narzędzia, ograniczenia czasowe).
- Opracowanie wariantów realizacji SIZ (wybór: modelu, techniki, narzędzi, środowiska implementacyjnego; gotowe
rozwiązania czy nowy system? z kim współpracować - kto to ma zrobić?).
- Oszacowanie takich kosztów wariantów realizacji SIZ, jak:
- amortyzacja lub zakup narzędzi programowania
- sprzęt
- szkolenia
- nakłady pracy (trudne w oszacowaniu);
metody:
- ocena eksperta (z dużą precyzją)
- ocena przez analogię (na podstawie poprzednio realizowanych przedsięwzięć)
- wycena dla wygranej (na podstawie oceny możliwości klienta i przewidywanych działań konkurencji)
- szacowanie wstępujące (pracę dzieli się na mniejsze działania, dla których szacowanie kosztów jest łatwiejsze)
- prawo Parkinsona (wszystkie przedsięwzięcia zawsze realizowane są przy założonych nakładach)
- różne modele algorytmiczne do szacowania kosztów
- Analiza i porównanie wariantów realizacji SIZ z punktu widzenia:
- kosztów
- czasu realizacji
- spełnienia wymagań użytkownika
- zastosowanych rozwiązań informatycznych
- niezawodności i ryzyka
- Przyjęcie wybranego wariantu realizacji SIZ.
- Określenie harmonogramu informatyzacji i powołanie zespołu realizującego przedsięwzięcie.
- wydziela się zadania cząstkowe, termin ich realizacji i zasoby niezbędne do ich wykonania
- określa się ... zespołu realizującego wdrożenie, odpowiedzialność za określone zadania dla odpowiednich osób
- powołuje się lidera informatyzacji i nadzorującego prace z ramienia kadry kierowniczej
Dokumentacja projektu
- definicja celów inf.
- opis zakresu SIZ
- opis podst. funkcji SIZ
- ogólny model SIZ
- opis sposobu realizacji
- ...
- harmonogram prac
Efekty poprawnie przeprowadzonej fazy strategicznej
- Co? - obszary informatyzacji, ogólna struktura SIZ
- Kto? - zespół projektowy, obowiązki, odpowiedzialność
- Kiedy? - terminy pośrednie i harmonogramy
- Jak? - budżet oraz zasoby
- Po co? - efekt wdrożenia SIZ
Formy strategii informatyzacji
- Agresywna - stały rozwój informatyzacji w organizacji
- Bierna - utrzymanie istniejącego poziomu informatyzacji
- Mieszana - łączy strategię agresywna i bierną
Strategie agresywne, bądź mieszane z przewagą s. agresywnej
- Ewolucyjna - informatyzacji podlegają kolejne dziedziny działalności przedsiębiorstwa (gdy firma stabilna, spokojny przebieg informat.);
- Eksplozyjna - szybki rozwój inf. zgodnie z założoną, przyjętą hierarchią (firmy z niską sprawnością działania, chcą szybko
zmodernizować system);
- Dyfuzyjna(??? -> dyfunkcyjną) - informatyzacja kluczowych funkcji przedsiębiorstwa i rozszerzenie na pozostałe, wymaga opracowania koncepcji - dla
funkcji kluczowych - potem komputeryzacja.
Strategia gospodarcza i strategia informat. a powodzenie informatyzacji
- Inf. zgodna z kier. rozwoju gosp. organ.;
- Strat. inf. umożliwia zaspokojenie potrzeb informacyjnych (przyszłych) wynikających ze strat. gosp.;
- Integracja systemów informatycznych (teraźniejszych i przyszłych);
- Integracja składników SI (procesy, obiekty, bazy danych, sprzęt, oprogramowanie, sieci);
- Harmonizacja zagadnień gosp. z technologią informat.;
- Strat. inf. umożliwia określenie niezbędnych zmian w organizacji;
- Strat. inf. umożliwia efektywną alokację zasobów dla potrzeb informatyzacji.
Metodyki planowania SIZ
- Sesja Metaplanu (MetaPlan Session)
- Sesja SWOT (Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats)
- Analiza Istotnych Czynników Powodzenia (Critical Success Factors)
- Model Spójności Dynamiki Zmian Broekstry
- Planowanie SI dla celów gosp. (Business Systems Planning)
Sesja Metaplanu
Polega na przeprowadzeniu dyskusji z moderatorem w zespołach, złożonych z: decydentów, ekspertów, użytkowników, informatyków. Każdy z zespołów pracuje nad projektami. Spotkania
zespołów dotyczą:
- celów informat., przyszłości organ.;
- zagrożeń organ,;
- działań dla osiągnięcia celów;
- działań dla uniknięcia zagrożeń;
- specyfikacji SI wspomagających osiąganie celów i pozwalających na uniknięcie zagrożeń.
Praca w zespołach: dyskusja, pisanie przez członków zespołów propozycji odnośnie postawionego problemu, dyskusja nad tymi propozycjami, określa się kryteria wyboru rozwiązania i wybiera się to optymalne (racjonalne).
Spośród rozwiązań poszczególnych zespołów wybierane jest najlepsze. Główna rola
należy do moderatora - osoby przeprowadzającej dyskusję.
SWOT (Silne strony - Słabości - Szanse - Zagrożenia)
Procedura podobna do Metaplanu inne są kanały dyskusji:
- Określenie mocnych i słabych stron organ. (analiza potencjału gosp. i możliwości rozwojowych niezależnie od otoczenia zewn.);
- Określenie szans i zagrożeń organ. (analiza elementów zewn.);
- Sprecyzowanie oczekiwań wobec SI, które wykorzystują mocne strony i szanse oraz przeciwdziałają zagrożeniom i redukują słabe strony.
Metoda istotnych czynników powodzenia
Czynniki powodzenia odpowiadają tym obszarom działalności organ., od których zależy powodzenie całej organizacji. Etapy:
- Przeprowadzenie warsztatów określających cele i priorytety organ.
- Opracowanie i przeprowadzenie wśród kierownictwa ankiety dot. istotnych czynników powodzenia
(uwzględnia rezultaty dyskusji i warsztatów)
- Zapoznanie się kierownictwa z wynikami ankiety
- Przeprowadzenie spotkania w celu ustalenia ostatecznej listy czynników powodzenia
- Określenie priorytetowych SI
Model spójności zmian Broekstry
Analiza i badanie wpływu jednych czynników na inne. Bierze się pod uwagę czynniki mające wpływ na funkcjonowanie i rozwój organizacji:
- Kombinacja produkt-rynek
- Technologia
- Organizacja (struktura?)
- Kadry
- Dominująca koalicja (formalne i nieformalne grupy pracowników, które wywierają wpływ na strategię informat. organ.)
Można dzięki tej metodzie np.:
- Przewidzieć skutki wdrożenia SI (dla kadr, organ. i itp.)
- Przeprowadzić zmianę produktu (analiza produkt a rynek a technologia itp.)
Metoda planowania SI dla biznesu (autorstwa IBMa)
Określa zależności, które występują w organizacji pomiędzy:
- Procesami gosp.
- Komórkami organizacyjnymi;
- Grupami danych (obiekty i encje)
- Zastosowaniami SI
Etapy:
- Wyszczególnienie wszystkich elementów w ramach tych 4 grup. (procesów, komórek, obiektów)
- Zdefiniowanie macierzy powiązań pomiędzy procesami gosp. a komórkami organizacyjnymi (w jaki sposób każda komórka jest
powiązana z każdym procesem)
- Zdefiniowanie zależności pomiędzy procesami a danymi (dla każdej grupy danych określa się związek z każdym procesem - ...)
- Zdefiniowanie architektury SI ...
patrz [WRYCZA]
Analiza Systemu Informatycznego
Analiza potrzeb informacyjnych użytkownika.
- Po co? Cel tworzenia SI
- Jaki zakres SI? Co ma robić SI i przy jakich ograniczeniach
- Jak ma to robić? Sposób działania systemu
Fazy analizy SI
- Badanie potrzeb użytkowników
- Modelowanie logiczne systemu - opracowanie logicznego modelu procesów i danych
Opis struktury SI
- Funkcjonalnej? - funkcje, zadania SI i powiązania
- Informacyjnej - zdefiniowanie danych wejściowych i wynikowych oraz relacji pomiędzy nimi
- Techniczno-technologiczna - oprogramowanie, sprzęt i technologie informat.
Opracować dokumentację, ma być zatwierdzona przez wszystkie strony tworzące SI.
Elementy dokumentacji
- Dokumentacja opisująca wymagania użytkownika (uszczegółowiona strategia inf. organ.):
- opis celu, zakresu, kontekstu systemu
- opis ewolucji systemu - przewidywanie wymagań wobec systemu
- opis wymagań funkcjonalnych
- opis wymagań niefunkcjonalnych - działanie systemu, wymagania sprzętowe
- Dokumentacja opisująca opracowanie modelu systemu:
- model systemu (opis) DFD, ERD
- słowniki danych (def.: przepływów, procesów, składnic, atrybutów)
Sukces zapewnia:
- Zaangażowanie odpowiednich osób ze strony użytkownika SI - tych, które będą go eksploatowały, one
definiują potrzeby.
- W fazie analizy ma nastąpić pełne rozpoznanie wymagań użytkownika.
- Sprawdzenie kompletności i spójności wymagań.
- Zachowanie podczas prac analitycznych przyjętych standardów.
ETAP I analizy SI - Badanie potrzeb użytkowników
Cechy:
- zaangażowanie obu stron
- błędy w tej fazie ujawniają się później
Techniki badania wymagań użytkowników
- Analiza dokumentacji
- Wywiad
- Ankieta
- Analiza dokumentów (dynamicznych)
- Obserwacja
Stosuje się kilka technik jednocześnie.
Analiza dokumentacji
Zapoznanie się z dokumentacją, która funkcjonuje w danym przeds.:
- schemat organ.;
- powiązania;
- dokument. administracyjna;
- specyfikacja stanowisk pracy;
- opis procedur wewn.;
- dokument. szkoleniowa itp.
+ Dokumentacja istniejących systemów.
Problemy z taką dokument.:
- opisuje tylko to, co istnieje, a nie to co ma być;
- może być nieaktualna.
Wywiad
Jest to najpopularniejsza metoda w której użytkownicy mogą zebrać i zweryfikować informacje o systemie, zaakceptować rozwiązania; budowane jest zaufanie użytkownika do systemu.
Problemy:
- Wywiad jest przeprowadzony z niekompetentnymi użytkownikami.
- Zadawane są złe pytania, a uzyskiwane odpowiedzi są niepoprawne.
- Między analitykami a użytkownikami są niewłaściwe stosunki (brak zaufania).
Przygotowanie wywiadu
- Cel wywiadu - jasno określony (w punktach), dostarczony wcześniej.
- Wcześniejsze zapoznanie się analityków z przeds. (dokument. itp.).
- Wytypowanie osób, z którymi będzie przeprowadzony wywiad.
- Wyznaczenie czasu oraz miejsca przeprowadzenia wywiadu.
- Wcześniejsza autoryzacja wywiadu - zaakceptowanie go przez ludzi z kierownictwa przeds.
Przeprowadzenie wywiadu
Analitycy powinni:
- Przestrzegać zasad dobrego wychowania i kultury osobistej.
- Kontrolować wywiad, sterować jego przebiegiem, aby osiągnąć cel.
- Zadawać pytania, na które uzyskają odpowiedzi.
- Używać fachowego słownictwa, terminologii.
- Dążyć, aby wywiad miał charakter obiektywny.
- Robić przerwy.
- Wyznaczyć termin kolejnych spotkań.
- Sporządzać notatki.
- Zakończyć wywiad podsumowaniem.
- Sporządzić oficjalny protokół z wywiadu i przedłożyć go do zatwierdzenia użytkownikom.
Ankieta
Przeprowadzana po wywiadzie (dla potwierdzenia informacji) lub ...
- różna interpretacja pytań - niejednoznaczność odpowiedzi
- Podczas ankiety odpowiedzi uzyskujemy tylko od niewielkiej liczby ankietowanych (ok. 28%)
- nie wyjaśnia pewnych wątpliwości
Prokektowanie ankiety
- Jasne postawienie celu ankiety (tytuł - cel, który ma znać każdy użytk.); jaka infor. będzie zbierana i jak będzie wykorzystana.
- Wyjaśnienie celu ankiety.
- Formułowanie jednoznacznych, zwięzłych i odnoszących się do jednego rodzaju zagadnienia pytań; jeśli pytania są z różnych obszarów przeds., to należy ankietę podzielić na części.
- Wysuwanie pytań w ... z danej dziedziny.
- Uporządkowanie pytań od ogólnych do bardziej szczegółowych.
- Sformułować w ten sposób, aby umożliwić wprowadzanie wyników bezpośrednio do komputera.
Kiedy przeprowadzona
- gdy użytkownicy ... (wiele rozdziałów);
- gdy chcemy uzyskać mały zakres? informacji od wielu osób.
Analiza dokumentów (ciągle powstających)
Analiza tych dokumentów, które są tworzone w przeds. (raporty, zestawienia). Taka analiza ma dać odpowiedź na następujące pytania:
- Kto tworzy dok.? - źródło.
- Jak jest przygotowywany?
- Jakie dane z dok. są wykorzystywane?
- Kto używa dok.? Kto wprowadza dane lub z nich korzysta?
- Do jakich celów jest używany?
- Jak jest przechowywany?
- Jak długo jest przechowywany?
Informacja o obiegu istniejących dokumentów w przeds. pozwala wyeliminować ... i powtarzające się dokumenty.
Obserwacja (istniejącego systemu)
Umożliwia zaobserwowanie elementów, które dla użytkownika niekoniecznie są ważne (ale mogą być istotne z punktu widzenia tworzonego SI).
ETAP II - analizy SI - Opracowanie logicznego modelu systemu (specyfikacji)
...
Odbywa się bez wystarczającego wsparcia ze strony analityków systemu, użytkownicy we własnym zakresie określają swoje potrzeby wobec systemu, mogą mieć z tym trudności.
Jest przeprowadzona przez niwykfalifikowanych analityków - wynikiem czego jest źle opisany model systemu.
...
Niedostateczny udział użytkownika. Użytkownicy nie rozumieją, że specyfikacja potrzeb wymaga wszystkich infor. o środowisku, w którym system będzie funkcjonował. Użytkownicy nie traktują tej fazy należycie i nie przywiązują doń dużej wagi.
Rola dobrze opracowanego logicznego modelu systemu - specyfikacji
-
Funkcja komunikacji między użytkownikami i wykonawcami.
-
Specyfikacja wymagań użytk. punktem wyjścia do następnych faz.
- Specyfikacja powinna zawierać wymagania użytkownika w terminach dla niego zrozumiałych.
-
Specyfikacja powinna określac, co system ma robić (funkcje), a nie jak je realizować.
Kryteria logicznego modelu danych
- Jednoznaczność - wszystkie ... i jednakowo interpretowane.
- Kompletność - ma zawierać wszystkie wymagania użytkownika.
- Poprawność - każde wymaganie zweryfikowane i potwierdzone przez użytkownika.
- Spójność - brak sprzeczności pomiędzy popszczególnymi wymaganiami.
- Modyfikowalność - struktura i styl pozwalają na łatwe wprowadzanie zmian.
- Śladowość - wymagania zawarte w dokumentacji dają się śledzić (powiązania wymagań? pomiędzy modelami - procesów, danych).
Przed przystąpieniem do opracowania logicznego modelu należy wbrać elementy:
- Notację, w której będzie opracowany model.
- Metody budowy modelu.
- Narzędzia do realizacji modelu, ułatiwjące przyjęte metody i notację.
Notacje
- Język naturalny (obszerność, trudności w modyfikcji, obecnie niedopuszczalny).
- Graficzna (czytelność, jednoznacznośc, dobra ... interpretacja/inf.???).
- Połączenie języka naturalnego z notacją graficzną i zapisem numerycznym (rysunki, potem opis słowny).
Metody
- Strukturalne.
- Obiektowe.
- Socjotechniczne.
- Opisowe? raczej -> Operacyjne.
Narzędzia
Projektowanie systemu informatycznego
Przekształcenie modelu logicznego w fizyczny. Jak mają być realizowane funkcje i procesy, jakie zasoby są potzrebne, jak je alokować? Czym realizować?
Etapy
- Projektowanie fizyczne bazy danych.
- Projektowanie fizyczne procesów.
- Projektowanie wyjść i wejść SI.
- Projektowanie dialogu między SI a użytkownikiem (interfejsu).
Projektowanie fizyczne bazy danych
- Projekt bazy danych (jeśli były wykonane ERD oraz słowniki, to projekt bazy danych jest już gotowy).
- Stosowanie hurtowni? danych pozwala na uniknięcie redundancji (powielania) danych, pozwala na integrację danych, ochronę przed niepowołanym dostępem, na fizyczne zabezpieczenie i skuteczne odtworzenie danych po awarii, łatwe zarządzanie transakcjami oraz łatwy i szybki dostęp do danych.
- Ważny jest system zarządzania bazą danych (SZBD, DBMS); relacyjne, obiektowe, hierarchiczne, temporalne, rozproszone, wielowymiarowe?.
- Język dialogu SZBD; definicji danych, manipulcji, ochrony danych, raportowania i zapytań (SQL).
Pliki:
- główne - zawierają rekordy niezmieniane w dłuższym okresie czasu.
- transakcyjne - rejestruje się w nich bieżące operacje gosp., są tymczasowe.
Etapy projektowania BD
- Określenie zastosowań bazy danych i zadecydowanie jakie dane mają być przechowywane.
- Podział danych wg znaczenia tematycznego.
- Definicja organizacji plików (rekurencyjna, bezpośrednia, indeksowana).
- Definicja metod dostępu do pliku (sekwencyjna, bezpośrednia).
- Definicja struktur danych:
- definicja pliku (składnicy);
- definicja struktury rekordu poszczególnych plików;
- definicja pól danych (atrybuty);
- opis typów poszczególnych pól danych (typów atrybutów);
- definicja zakresu poszczególnych pól (dziedzina atrybutów).
- Definicja indeksu.
- Określenie związku pomiędzy poszczególnymi atrybutami i obiektami.
- Przetestowanie poprawności bazy danych ...
Projektowanie fiz. procesów
.....................................
.....................................
.....................................
Projektowanie interfejsu
Interfejs systemu powinien:
- Pozwalać użytkownikowi być sobą.
- Wzbudzać zaufanie użytkownika.
- Przystosowywać się do użytk. i jego potrzeb.
- Pomagać w wyjściu z kłopotów i udzielać mu pomocy.
- Pozwalać popełniać błędy użytkow., wychwytywać je i uczyć go unikać ich.
- Ma być naturalny i nie ma być nudny.
- Uczyć się od użytkownika - stale być rozwijany.
Etapy projektowania interfejsu
- Analiza użytkowników i ich charakterystyk.
- Analiza zadań systemu.
- Ustalenie kryteriów przydatności.
- Dobór odpowiedniego stylu interakcji.
- Wybór odpowiednich urządzeń interakcyjnych.
- Uwzględnienie zasad przewodników i standardów.
- Prototypowanie.
- Ocena.
Zasady tworzenia interfejsu
- Spójność - wygląd oraz obsługa powinna być podobna przy różnych funkcjach systemu.
- Skróty dla doświadczonych użytkowników.
- Potwierdzenie przyjęcia polecenia użytkownika.
- Prosta obsługa błędów.
- Odwoływanie akcji.
- Kontrola nad systemem - aby system sam nie podejmował decyzji i nie zawładną światem.
- Nieobciążanie pamięci krótkotrwałej.
- Grupowanie powiązanych operacji.
- Liczba obiektów, nad którymi można równocześnie pracować wynosi od 5 do 9.
Dokumentacja
Powinna być tworzona na każdym etapie projektowania.
Przeznaczona dla różnych grup użytkowników:
- końcowych;
- administratorów systemu.
W różnych formach:
- pisemnej;
- elektronicznej.
W czasie przygotowywania dokumentacji wychwytuje się pewne błędy.
Składniki dokumentacji
- Opis funkcjonalny systemu - informacje o systemie przeznaczone dla początkujących użytkowników i osób zainteresowanych kupnem systemu.
- Opis przeznaczenia i głównych możliwości systemu, wymagania.
- Główne funkcje DHF - jakie funkcje realizuje.
- Informacje dla kupującego.
- Podręcznik użytkownika - porady dla głównie początkujących użytkowników.
- Sposób rozpoczęcia i zakończenia pracy.
- Najczęściej wykorzystywane funkcje systemu.
- Metody obsługi błędów - jak je poprawiać, ich unikać itp.
- Prosty przykład korzystania z programu.
- Kompletny opis systemu - przeznaczony dla doświadczonych użytkowników.
- Szczegółowy opis wszystkich funkcji.
- Informacje o sposobach wywoływania poszczególnych funkcji.
- Opis formatów danych.
- Opis błędów pojawiających się najczęściej podczas pracy z systemem.
- Informacje o wszystkich ograniczeniach występujących w systemie.
- Opis instalacji systemu - dla administratora systemu.
- Sposób konfiguracji systemu (sieć, drukarki itp.).
- Podręcznik administartora systemu.
- Jak dokonywać zmian w konfiguracji systemu.
- Jak udostępniać system użytkownikom (hasła i inne zabezpieczenia).
- Słownik używanych pojęć (wyjaśnienie + przykład, np. pojęcia "rekord").
- Indeks (na końcu).
Czynniki wpływające na jakość dokumentacji
- Struktura dokumentacji.
- Podzielona w czytelny sposób na punkty, sekcje, rozdziały itp.
- Ponumerowanie, odwołania w spisie treści.
- Zachowanie standardów - całość dokumentacj ma spójną strukturę, jednolity sposób pisania i forma.
- Sposób pisania.
- stosować krótkie zrozumiałe zdania, treściwe;
- krótkie akapity;
- oszczędność słów;
- jak najmniej ...;
- precyzyjna definicja używanych terminów;
- powtarzanie trudnego opisu;
- stosowanie tytułów, podtytułów, wyróżnień itp.
- zrozumiałe odwoływanie sie do innych rozdziałów.